80. rocznica wyzwolenia Auschwitz-Birkenau – pamięć, która nie może zgasnąć

27 stycznia 2025 roku mija 80 lat od wyzwolenia Auschwitz-Birkenau, największego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady. To miejsce, będące świadectwem ludzkiej tragedii, stało się symbolem Holokaustu i okrucieństwa wojny. Dziś, osiem dekad później, pamięć o tych wydarzeniach przypomina nam o konieczności walki z nienawiścią i nietolerancją.

History Klub zaprasza na wyjątkową serię „Ucieczki z Auschwitz”

Z okazji tej szczególnej rocznicy History Klub przygotował 4-odcinkową serię dokumentalną „Ucieczki z Auschwitz”, dostępną na kanale YouTube History Polska.
Seria ta opowiada o brawurowych próbach ucieczki z obozu, ukazując nie tylko dramatyczne wydarzenia, ale także nadzieję, która pozwalała przetrwać najgorsze chwile.

Dzień wyzwolenia – początek nadziei

27 stycznia 1945 roku żołnierze 60. Armii 1. Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej dotarli do obozu Auschwitz-Birkenau. Na miejscu znaleźli około 7 tysięcy więźniów, w tym 700 dzieci, którzy przeżyli piekło obozowego życia¹. Wśród uratowanych byli ludzie skrajnie wycieńczeni głodem, chorobami i nieludzkimi warunkami, które niemal odebrały im człowieczeństwo.

Choć wyzwolenie Auschwitz-Birkenau było triumfem nad złem, to dla wielu ocalałych był to dopiero początek walki o odbudowę życia w świecie, który uległ całkowitemu rozpadowi moralnemu.

Auschwitz-Birkenau – fakty i liczby

Obóz Auschwitz-Birkenau, założony przez Niemców w 1940 roku na okupowanych ziemiach polskich, początkowo funkcjonował jako obóz koncentracyjny dla polskich więźniów politycznych. Jednak z czasem przekształcił się w największy kompleks zagłady w Europie. Liczby związane z działalnością obozu są przerażające:

• Do Auschwitz deportowano około 1,3 miliona ludzi, z czego zamordowano około 1,1 miliona²³.
• Wśród ofiar znajdowało się 1 milion Żydów, a także 70–75 tysięcy Polaków, 21 tysięcy Romów, 15 tysięcy sowieckich jeńców wojennych oraz 10–15 tysięcy przedstawicieli innych narodowości⁴⁵⁶.
• W obozie funkcjonowały komory gazowe, które były zdolne uśmiercić kilka tysięcy ludzi dziennie⁷.

Rampa w Auschwitz-Birkenau, gdzie odbywały się selekcje więźniów, stała się jednym z najbardziej przerażających symboli Holokaustu. Tam esesmani decydowali, kto trafi do pracy, a kto zostanie natychmiast zamordowany.

Obozowe życie – codzienność w cieniu śmierci

Dla więźniów życie w Auschwitz oznaczało ciągłą walkę o przetrwanie. Głód, choroby, ciężka praca i okrutne traktowanie sprawiały, że średnia długość życia nowo przybyłych więźniów wynosiła zaledwie kilka miesięcy⁸. Dzieci, które uniknęły natychmiastowej śmierci w komorach gazowych, często wykorzystywano do eksperymentów pseudomedycznych prowadzonych przez doktora Josefa Mengele⁹.

Historia i przestroga

Dziś Auschwitz-Birkenau to nie tylko miejsce pamięci, ale także ostrzeżenie dla świata. W 1947 roku teren obozu przekształcono w Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, które każdego roku odwiedza ponad 2 miliony ludzi z całego świata¹⁰. Miejsce to przypomina o konieczności walki z nienawiścią, rasizmem i antysemityzmem.

Dlaczego pamięć jest ważna?

80 lat po wyzwoleniu Auschwitz-Birkenau zadajemy sobie pytanie, jak możliwe było tak wielkie zło. Odpowiedź tkwi w edukacji, pamięci i wspólnym wysiłku, by historia nie zatoczyła koła. Tylko poprzez przypominanie o tragediach takich jak Holokaust możemy budować świat oparty na wartościach humanistycznych.

---

Przypisy

1. „Auschwitz-Birkenau – Summary,” Muzeum Auschwitz-Birkenau, auschwitz.org. ↩
2. „Facts and Figures,” United States Holocaust Memorial Museum, ushmm.org. ↩
3. „Holocaust Encyclopedia,” United States Holocaust Memorial Museum, ushmm.org. ↩
4. „Roma and Sinti in Auschwitz,” Muzeum Auschwitz-Birkenau, auschwitz.org. ↩
5. „Soviet POWs in Auschwitz,” Muzeum Auschwitz-Birkenau, auschwitz.org. ↩
6. „Annual Visitor Numbers,” Auschwitz-Birkenau Museum, auschwitz.org. ↩
7. „Death Tolls in Auschwitz,” Yad Vashem, yadvashem.org. ↩
8. „Life in Auschwitz,” Muzeum Auschwitz-Birkenau, auschwitz.org. ↩
9. „Dr. Mengele and Experiments,” United States Holocaust Memorial Museum, ushmm.org. ↩
10. „Visitor Statistics,” Auschwitz-Birkenau Museum, auschwitz.org. ↩