Telewizja HISTORY Channel chce opowiadać historie inspirujących Polek – agentek, olimpijek, antropolożek czy twórczyń kodeków. Wspólnie z Fundacją Muzeum Historii Kobiet i Domem Aukcyjnym DESA Unicum przygotowaliśmy projekt HERSTORY, który poprzez celebrację historii kobiet rozpocznie proces budowy pierwszego muzeum poświęconego tej tematyce w Polsce. Patronami projektu są Clear Channel, Grupa AGORA i EMPIK. Głosem kampanii została Patricia Kazadi.
Na najbliższy rok telewizja HISTORY zaplanowała szereg aktywności, mających na celu promocję wpływu Polek na bieg naszej historii – wspólnie z przedstawicielkami Uniwersytetu Warszawskiego oraz Fundacji Muzeum Historii Kobiet stworzyliśmy listę Polek, których herstorie każdy powinien poznać.
Herstoria w muzeum
Czym jest herstoria? Herstoria to „jej opowieść” a więc historia ludzkości ze szczególnym uwzględnieniem roli kobiet. To pochodzące z języka angielskiego pojęcie i gra słów, która w miejsce angielskiego zaimka “his” (history) wprowadza “her” (herstory), kładąc nacisk na rodzaj żeński w opowieści o dziejach świata. W herstorii akcent kładzie się na kobiece bohaterki, na zmiany w świecie z perspektywy kobiet oraz ich udział i znaczenie w tych zmianach.
Aby herstorie kobiet żyjących na ziemiach polskich znalazły swoje miejsce w zbiorowej świadomości i pamięci, w 2021 roku grupa badaczek i aktywistek powołała Fundację Muzeum Historii Kobiet. Fundatorkami zostały prof. Iwona Chmura-Rutkowska, Katarzyna Dworaczyk, prof. Edyta Głowacka-Sobiech, dr Anna Jankowiak, Agnieszka Jankowiak-Maik, Paulina Kirschke, Agata Kominiak i Anna Kowalczyk. Napisały łącznie 24 książki oraz 496 artykułów naukowych, popularnonaukowych i recenzji (w tym herstoryczne bestsellery), a każda z nich od lat na swój sposób propaguje historię kobiet. Celem ich działalności, oprócz popularyzacji dokonań bohaterek historycznych, jest zbudowanie w Polsce Muzeum Historii Kobiet – nowoczesnej instytucji kulturalno-społecznej i naukowo-badawczej.
„Wybudowanie muzeum, w którym dziedzictwo kobiet będzie wreszcie wyeksponowane i uhonorowane, to marzenie wielu pokoleń aktywistek. Wierzymy, że właśnie teraz jest idealny moment, by to marzenie się spełniło. I żeby „brakująca połowa dziejów” wreszcie została uzupełniona – mówi Anna Kowalczyk, prezeska Fundacji Muzeum Historii Kobiet.
“Badanie, odkrywanie i opowiadanie o życiu kobiet w przeszłości, nagłaśnianie ich dokonań, słowem – popularyzowanie herstorii – jest ważnym i potrzebnym działaniem na „tu i teraz”. Chcemy, by współczesne kobiety i dziewczyny miały świadomość bogactwa i różnorodności ról, jakie ich poprzedniczki odgrywały w dziejach świata i by czuły dumę z tego ogromnego dziedzictwa. Cieszymy się, że znajdujemy sprzymierzeńców i sprzymierzeńczynie tej idei, takie jak History TV, które chcą o nim opowiadać razem z nami” – dodaje prof. Iwona Chmura-Rutkowska, wiceprezeska Fundacji Muzeum Historii Kobiet.
Telewizja HISTORY Channel z dumą przyjmuje rolę ambasadorki projektu Muzeum Historii Kobiet oraz włącza się w promocję i pozyskiwanie środków na ten szczytny cel. Nasze działania obejmują m.in. organizację aukcji dzieł sztuki o kobietach stworzonych przez kobiety we współpracy z Domem Aukcyjnym DESA oraz wystawę prac powstałych w ramach projektu; kampanię promocyjną na antenie telewizji HISTORY Channel i HISTORY2 oraz w social mediach; serię podcastów poświęconych życiu naszych bohaterek we współpracy z Empikiem oraz patronat nad działalnością Fundacja Muzeum Historii Kobiet.
“Podobno Churchill powiedział kiedyś, że historię piszą zwycięzcy. Tak się składa, że znamy przede wszystkim zwycięskich mężczyzn, a przecież za wieloma sukcesami stoją kobiety. O nich właśnie chcemy mówić na antenie History Channel i na wielu innych platformach, gdzie pojawiać się będą historie o nich – kobietach innowacyjnych, opiekuńczych, wizjonerkach, ryzykantkach i liderkach. Cieszymy się, że są z nami w tym projekcie partnerzy, z którymi Herstory ma szansę dotrzeć do wielu różnorodnych odbiorców i środowisk” – komentuje Izabella Wiley, Wiceprezeska, Dyrektorka Generalna A+E Networks Central & Eastern Europe
Inspirujące Polki
Sercem projektu są jego bohaterki, których życiorysy telewizja HISTORY Channel wybrała ze wsparciem naukowczyń z Uniwersytetu Warszawskiego oraz Fundacji Muzeum Historii Kobiet. Życie wyjątkowych Polek posłuży jako inspiracja dla współpczesnych artystek, które stworzą dzieła sztuki poświęcone herstoriom. Prace te zostaną zaprezentowane na wystawie plenerowej, a następnie trafią na aukcję charytatywną zorganizowaną przez Dom Aukcyjny DESA w listopadzie 2023, zorganizowaną dla uczczenia rocznicy uzyskania przez Polki praw wyborczych. Środki ze sprzedaży dzieł sztuki zostaną przekazane na działalność Fundacji Muzeum Historii Kobiet.
– DESA Unicum od lat angażuje się w popularyzację sztuki kobiet i dowartościowanie ich roli na rynku. Organizujemy wystawy, aukcje czyi panele dyskusyjne poświęcone wyłącznie ich twórczości, pragnąc podkreślić kluczowy wkład kobiet w pisanie historii sztuki z nowej perspektywyhistorię sztuki. Z tym większą przyjemnością postanowiliśmy się zaangażować w ten wyjątkowy projekt i z niecierpliwością czekamy na efekty pracy polskich artystek zainspirowanych biografami wybitnych Polek – mówi Anna Szynkarczuk, Kierowniczka Działu Sztuki Współczesnej w DESA Unicum
Ideą, która przyświeca telewizji HISTORY Channel jest edukowanie i przedstawianie prawdy historycznej w nieoczywisty sposób. Zaangażowanie w projekt, którego celem jest propagowanie historii kobiet, dotychczas spychanych na margines w dyskusjach nad minionymi wiekami, doskonale wpisuje się w naszą misję. Żywimy nadzieję, że nasze działania przyczynią się tak do popularyzacji życiorysów kobiet-bohaterek, jak i do budowy Muzeum Historii Kobiet, które będzie namacalnym hołdem dla setek kobiet, które zmieniały losy świata.
MARTA KARCZEWICZ – technologiczna miliarderka i królowa kompresji wideo. To właśnie jej zawdzięczamy perfekcyjną jakość obrazu podczas streamingowania konferencji wideo, transmisji na żywo, a także oglądając seriale online. Bez jej wynalazków nie byłoby Netfliksa, HBO i YouTube’a. Na swym koncie ma już ponad 700 patentów dotyczących technologii kompresji wideo, których wartość szacuje się na ponad 1 mld dolarów.
ALEKSANDRA PIŁSUDSKA – aktywistka, rewolucjonistka i sufrażystka. To właśnie ona przemycała dynamit pod gorsetem, ale warto także pamiętać o jej udziale w walce o niepodległość, który był większy, niż mogłoby się wydawać. Nigdy nie akceptowała tradycyjnie przypisanej kobiecie wyłącznej roli żony i matki, nie godziła się z przekonaniem, że pozycję kobiety determinuje kuchnia i kościół. Bardzo aktywna w działalności konspiracyjnej, słynęła ze swej brawury i odwagi, a przy tym także sprytu i pomysłowości. Podobno to ona nauczyła swojego męża, Józefa Piłsudskiego, strzelać. Zabiegała o to, by zasługi kobiet w walce o niepodległość zostały zapamiętane i uhonorowane.
KRYSTYNA SKARBEK – pseudonim Christine Granville, uwielbiana przez Churchilla agentka brytyjskich służb specjalnych. Legenda głosi, że to właśnie Skarbek była co najmniej pierwowzorem dla Vesper Lynd, partnerki najsłynniejszego fikcyjnego agenta, Jamesa Bonda, w „Casino Royale”. A nawet pierwowzorem samego 007. Zbierała informacje wywiadowcze, dzięki którym Brytyjczycy poznali datę ataku III Rzeszy na ZSRR. Pomagała też Polakom w ucieczce z obozów dla internowanych.
ELŻBIETA ZAWACKA – w konspiracji znana pod pseudonimem „Zo”. Jako kurierka AK, w czasie II wojny światowej Elżbieta Zawacka przekroczyła granice III Rzeszy ponad 100 razy, nielegalnie przenosząc meldunki i informacje. W przerwach między wyprawami uczyła się na tajnych kompletach. Jedyna kobieta wśród cichociemnych. Za patriotyczną działalność odznaczono ją wieloma medalami – Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, dwukrotnie Virtuti Militari, pięciokrotnie Krzyżem Walecznych. Dama Orderu Orła Białego. W 2006 roku została mianowana generałem brygady Wojska Polskiego, stając się drugą Polką w historii o tym stopniu. Jej historia to przykład niezłomności, poświęcenia i ogromnej odwagi, które stały się symbolem walki o wolną Polskę. W 1990 zainicjowała utworzenie Fundacji „Archiwum Pomorskie Armii Krajowej”. Naukowczyni.
HENRYKA PUSTOWÓJTÓWNA – o udziale Emilii Plater w powstaniu listopadowym słyszał pewnie każdy, ale o żołnierce dorównującej jej popularnością w 1863 r. – już niekoniecznie. Pod pseudonimem Michał Smok, w męskim przebraniu i z krótko obciętymi włosami, zaciągnęła się do oddziału powstańców styczniowych, świetnie strzelała. Wiadomość o kobiecie w męskim przebraniu walczącej w powstaniu styczniowym rozeszła się po całej Europie. Zachwycał się nią mieszkający na emigracji opozycyjny pisarz Aleksander Hercen. Przed wybuchem powstania aktywnie uczestniczyła w wielu bitwach oraz manifestacjach patriotycznych, za co została skazana na zamknięcie w prawosławnym klasztorze w Rosji, z pomocą przyjaciół uciekła z niego w męskim przebraniu.
ALEKSANDRA ZAGÓRSKA – pseudonim „Magda”, twórczyni i komendantka Ochotniczej Legii Kobiet – pierwszej regularnej formacji kobiecej na ziemiach polskich. Działaczka niepodległościowa, podpułkownik Wojska Polskiego. Podczas I wojny światowej była organizatorką kobiecej służby wywiadowczej I Brygady Legionów Polskich. We wrześniu 1939 r. w czasie oblężenia w Warszawie, w świetlicy przy ul. Brackiej, nie ulegając chaosowi i panice, prowadziła jadłodajnię dla uchodźców.
LUDWIKA MARIA GONZAGA – energiczna i ambitna królowa, żona dwóch polskich królów z dynastii Wazów. Inteligentna, obdarzona niezłomnym charakterem, nieustępliwa na drodze do celu. W walce politycznej posługiwała się francuskimi wzorcami. I nie chodzi tu o francuskie suknie i głębokie dekolty, ale założony z jej inspiracji „Merkuriusz Polski” – pierwszą polską gazetę. Ludwika Maria miała ambitne plany polityczne, które jednak nie przystawały do polskich realiów, gdzie władza królewska była dość słaba. Gonzaga dała się poznać jako zdecydowana przeciwniczka Habsburgów i zwolenniczka wzmocnienia sojuszu z Francją. Opowiadała się za reformą ustrojową w Polsce i wzmocnieniu władzy królewskiej, m.in. poprzez możliwość koronacji vivente rege. Królowa zajmowała się jednak nie tylko polityką. Dbała o rozwój miast, sprowadziła do Polski kilka zakonów, fundowała kościoły, prowadziła salon literacki.
MARIA CZAPLICKA – pionierka antropologii w Europie, pierwsza w historii wykładowczyni tego kierunku na Oksfordzie, etnografka i geografka. Sufrażystka. W zaprzęgu reniferów przejechała syberyjską tundrę, by zbadać kulturę nieznanych ludów. Była osobą o nienasyconym apetycie na wiedzę. Zdobywała ją w nielegalnych szkołach: Uniwersytecie Latającym i w Towarzystwie Kursów Naukowych. Interesowała ją tematyka szamanizmu. 27 maja 1921 roku zażyła chlorek rtęci – do dziś nie wiadomo, czy jej ostateczna decyzja była wynikiem zawiedzionej miłości czy też efektem hipokryzji ówczesnego świata naukowego, który cenił doktor Czaplicką, a jednocześnie nie pozwalał, by miała z czego żyć.
HALINA KONOPACKA – zapisała się w historii jako pierwsza osoba, która zdobyła dla Polski złoto na igrzyskach olimpijskich w Amsterdamie. Dokonała tego 31 lipca 1928 roku, rzucając dyskiem na rekordową odległość 39,62 m. Była nie tylko wybitną postacią przedwojennego sportu, a jeżeli wejrzeć również w jej działania na salonach Warszawy i na niwie kultury, to z całą pewnością była jedną z najbardziej interesujących Polek w ogóle. Równie mocno co sport pochłaniało ją pisanie wierszy oraz malarstwo (pod pseudonimem Helen George). Jej twórczość publikowana była w „Wiadomościach Literackich” i „Skamandrze”. We wrześniu 1939 roku brała udział w brawurowej i udanej akcji wywozu do Francji zasobów polskiego złota.
IRENA SZEWIŃSKA – uznawana za najlepszą lekkoatletkę wszechczasów. Specjalizowała się w biegach sprinterskich i skoku w dal. Siedmiokrotna medalistka olimpijska, rekordzistka Polski, Europy i świata, najlepsza sportsmenka świata (1974), działaczka polskiego i międzynarodowego ruchu sportowego. Dama Orderu Orła Białego.
HELENA MODRZEJEWSKA – najwybitniejsza aktorka w historii teatru w Polsce, jeszcze za swojego życia stała się legendarną ikoną na polskiej i amerykańskiej scenie. Oprócz świetnej techniki gry, wielokrotnie pisano o jej magnetycznej, jakby stworzonej dla sceny osobowości. Zazwyczaj brała w obronę i idealizowała swoje bohaterki. Aktorka specjalizowała się w rolach szekspirowskich i tragicznych. Do jej najznamienitszych ról należą m.in. rola tytułowa w Marii Stuart Juliusza Słowackiego czy rola oszalałej Praksedy z Karpackich górali Józefa Korzeniowskiego.
STANISŁAWA WALASIEWICZÓWNA (WALASIEWICZ) – mistrzyni olimpijska Polski i USA (gdzie używała nazwiska Stella Walsh). W czasie swojej kariery 14 razy poprawiała rekordy świata. W latach 1933-1946 była 24-krotną mistrzynią Polski na 60 m, 100 m, 200 m, 80 m ppł., skoku w dal, skoku w dal z miejsca, rzucie oszczepem, trójboju, pięcioboju oraz 54-krotną rekordzistką Polski. Była najpopularniejsza sportsmenką okresu międzywojennego. Rozgłos na całym świecie przyniosły jej nie tylko wybitne osiągnięcia sportowe, ale także tragiczna śmierć i sensacyjna wiadomość, która wyszła na jaw dopiero po niej – Stanisława Walasiewiczówna najprawdopodobniej była osobą interpłciową.
WANDA RUTKIEWICZ – legendarna polska himalaistka, której zaginięcie na Kanczendzondze w 1992 roku do dziś owiane jest wielką tajemnicą. Jako trzecia kobieta na świecie, pierwsza Europejka oraz pierwsza osoba z Polski zdobyła najwyższy ziemski szczyt – Mount Everest. Jako pierwsza kobieta stanęła na szczycie K2. Zawsze wybierała śpiwór ponad ciepło domowego ogniska. Niezależna i ambitna, kładła mężczyzn w siłowaniu na rękę i wyprzedzała w drodze na szczyt. Parła naprzód i w górę nie zważając na osobiste koszty. Legenda polskiego alpinizmu, nie tylko kobiecego.
MARIA KWAŚNIEWSKA – nieczęsto w sporcie zdarzają się ludzie tak utalentowani i wszechstronni jak ona – polska lekkoatletka, brązowa medalistka igrzysk olimpijskich w Berlinie w rzucie oszczepem, czternastokrotna mistrzyni Polski m.in. w skoku w dal, trójboju i pięcioboju, reprezentantka Polski w siatkówce i koszykówce. Zasłynęła komentarzem na temat niskiego wzrostu Hitlera, gdy ten gratulował jej sukcesu na olimpiadzie w Berlinie w 1936 roku. Także, jako jedyna, stojąc na medalowym podium – i w przeciwieństwie do wszystkich obok – nie uniosła ręki w nazistowskim pozdrowieniu. W czasie II wojny światowej brała czynny udział w ruchu oporu. Jej mieszkanie w Podkowie Leśnej stało się otwartym domem dla bezdomnych i głodujących Polaków i Żydów.
ZOFIA STRYJEŃSKA – jedna z największych gwiazd polskiej sztuki okresu międzywojennego i wielu lat po wojnie. By studiować malarstwo musiała przebierać się za mężczynę i mimo wielkich sukcesów z trudem była się w stanie utrzymać . Jej obrazy stanowią przykład kreatywnego powrotu do polskich korzeni, mitologii słowiańskiej oraz kultury ludowej, a jej pamiętniki są błyskotliwym i niezwykle dowcipnym dokumentem trzech epok. Sława Zofii dotarła również do takich stolic światowej kultury, jak Paryż, Londyn czy Nowy Jork. W 1935 r. odniosła międzynarodowy sukces – przedstawiając sześć kompozycji na ścianach Polskiego Pawilonu na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu. Jej twórczość zapewniła jej wielkie uznanie i zachwyt, a współcześni jej krytycy porówywali ją nawet Wyspiańskiego, nazywając artystkę kontynuatorką tradycji słowiańskiej w sztuce.
MARIA SKŁODOWSKA-CURIE – pierwsza kobieta w historii, która otrzymała Nagrodę Nobla. Należy do grona jedynie czterech osób, który otrzymały Nagrodę Nobla więcej niż raz. Wśród nich jest jedną z dwóch, które otrzymały nagrody w różnych dyscyplinach. Z powodów politycznych (zabory) nigdy nie miała polskiego obywatelstwa. Była prekursorką nowej gałęzi nauki – radiochemii. Do jej największych dokonań należą: rozwinięcie teorii promieniotwórczości, odkrycie dwóch nowych pierwiastków: radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono także badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości. Maria Skłodowska – Curie wychowała kolejną noblistkę – jej córka Irène Joliot- Curie w 1935 r. zdobyła nagrodę w dziedzinie chemii.
IZABELA CZARTORYSKA – jedna z najbardziej zasłużonych polskich arystokratek. Mecenaska sztuki, pisarka i poetka, założycielka pierwszego polskiego muzeum. Żyła 90 lat – jak na tamte czasy nadzwyczaj długo, urodziła się przed rozbiorami w 1746 roku, zmarła po powstaniu listopadowym. W czasie zaborów utworzyła pierwsze polskie muzeum w Świątyni Sybilli w Puławach, które wraz ze zbiorami również założonego przez nią w Puławach Domu Gotyckiego stały się zaczątkiem obecnego Muzeum Czartoryskich w Krakowie.
TAMARA ŁEMPICKA – jedna z najważniejszych przedstawicielek estetyki art déco. Jej obrazy w swoich zbiorach mają zarówno muzea, jak i znane osoby, np. Madonna, Jack Nicholson czy Barbara Streisand. Przyszła na świat w bogactwie, lecz jej beztroskie życie arystokratki skończyło się, gdy uciekła przed rewolucją bolszewicką do Paryża, gdzie mogła stać się prawdziwą self-made woman. W latach 20. i 30. XX wieku należała do najmodniejszych portrecistek Paryża, a w latach 40. podbijała Hollywood. Niektórzy krytycy zarzucali jej zbyt odważne eksponowanie na obrazach nagiego kobiecego ciała: młodego, sprężystego, często emanującego erotyzmem. Wszelkie kontrowersje wokół jej twórczości tylko przysparzały popularności malarki, szczególnie w paryskiej atmosferze szalonych lat dwudziestych. Jej obraz obraz „Portret Marjorie Ferry” został wylicytowany w 2020 roku za 16,4 mln funtów, czyli ponad 82 milionów złotych. To najdrożej sprzedana praca polskiego twórcy na świecie.
Maria Elżbieta Zakrzewska – pionierka kobiecej służby zdrowia, pierwsza polska lekarka w Stanach Zjednoczonych. Wykształcenie zdobywała w Szkole dla Położnych w Berlinie. Później przeniosła się do Stanów Zjednoczonych, gdzie związała się ze środowiskiem medycznym kobiet i rozpoczęła studia medyczne w Cleveland Medical College. Założyła Nowoangielski Szpital dla Kobiet i Dzieci (New England Hospital for Women and Children, obecnie Dimock Community Health Center), w którym pracowała do końca swej kariery. Był to drugi w Ameryce szpital z całkowicie kobiecym personelem lekarzy i chirurgów. W swojej placówce Maria Zakrzewska wprowadziła szereg nowatorskich metod leczniczych oraz zasady aseptyki.
Poza tym Polka otworzyła pierwszy profesjonalny program nauczania pielęgniarek w Stanach Zjednoczonych i prowadziła prywatną praktykę ginekologiczną. Całe życie walczyła ze stereotypami przyczyniając się do otwarcia profesji medycznej dla kobiet.
Telewizja HISTORY i Dom Aukcyjny DESA Unicum w ramach współpracy przy projekcie Herstory organizują wyjątkową aukcję charytatywną, z której dochody zostaną przeznaczone na budowę pierwszego w Polsce Muzeum Historii Kobiet. 17 artystek stworzyło dzieła inspirowane bohaterkami akcji Herstory specjalnie na to wydarzenie, co tylko podkreśla wyjątkowy charakter aukcji. Aukcja odbędzie się 18 listopada 2023 roku w siedzibie DESA Unicum. Dzieła można licytować także online. Aukcja internetowa dostępna jest pod tym linkiem: https://desa.pl/pl/aukcje-dziel-sztuki/herstory-aukcja-charytatwyna-na-rzecz-fundacji-muzeum-historii/
Natalia Bażowska (ur. 1980) inspiracja całym projektem
Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. W 2012 roku uzyskała dyplom z wyróżnieniem w pracowni malarstwa dr. hab. prof. ASP Andrzeja Tobisa. Stypendystka MKiDN i Marszałka Województwa Śląskiego w 2011 roku oraz programu stypendialnego dla młodych artystów organizowanego przez BMW Group Polska oraz Fundację Bęc Zmiana – BMW/ART/TRANSFORMY w 2012 roku. Zgłoszona do Paszportów „Polityki” w latach 2016 i 2013. Główną fascynacją Bażowskiej jest koncepcja życia jako takiego i od 1998 roku wszystkie jej działania krążą wokół tego zagadnienia. W latach 1999-2005 studiowała medycynę na Śląskim Uniwersytecie Medycznym. W roku 2007 podjęła studia doktoranckie przy Katedrze Psychiatrii i malarstwa na Katowickiej ASP. Przez kilka lat jej praca naukowa przeplatała się z twórczością wzajemnie się uzupełniając. W 2010 roku obroniła doktorat powiązany z obiema dziedzinami. Od 2011 w swojej twórczości bada zależności między życiem a sztuką. Od początku Bażowska wykorzystywała różne media zarówno instalacje, rzeźbę, video czy malarstwo i rysunek. Jej prace są analizą relacji społecznych oraz międzygatunkowych. Kwestionuje ich interpretacje i analizuje koncepcję doświadczenia bycia człowiekiem i egzystencji.
Katarzyna Chmiel / KATE HOPE (ur. 1988) Bohaterka: Zofia Stryjeńska
Absolwentka Politechniki Łódzkiej na kierunku Wzornictwa.
W swojej pracy kieruje się mottem „Normalność jest utwardzoną droga – wygodnie jest po niej chodzić, ale nie rosną na niej żadne kwiaty”. Cykl „Forma Fizyczna” to manifest energii, koloru, wolności, to wyjście poza ramy szarej rzeczywistości. „Forma Fizyczna” to kobieta, która nie jest idealna, posiada ogrom emocji, rozterek, smutku, radości, ekspresji. Idzie przez życie dumnie pomimo trudności, jest silna i nie boi się przeciwności. Jej celem jest oddziaływanie na odbiorcę przez kolor i uaktywnienie w nim wachlarza emocji. Impulsem do powstania „Formy Fizycznej” są doświadczenia i przeżycia artystki. Wieloletni kontakt z rysunkiem architektonicznym i technicznym zapoczątkował drogę, której efektem jest wyjście poza sztywne ramy i stworzenie niczym nieskrępowanej kreatywnej i wolnej wizji. W swojej twórczości artystka inspiruje się formami geometrycznymi, które odnajduje w modzie lat 80/90, pokazach haute couture, architekturze, muzyce oraz otaczającej przestrzeni. Inspiracją dla artystki są również historie kobiet i ich sylwetki, które przedstawia w cyklu „Forma Fizyczna-Muzy”. Obrazy z cyklu „Forma Fizyczna” znajdują się w zbiorach kolekcjonerów w Polsce, Europie oraz Stanach Zjednoczonych
Iwona Demko (ur. 1974) Bohaterka: Tamara Łempicka
Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na Wydziale Rzeźby, gdzie pracuje od 2008 roku. Obroniła tytuł doktory sztuk plastycznych rozprawą pt. „Waginatyzm” oraz pracą rzeźbiarską „Kaplica Waginy”, a w 2016 otrzymała tytuł doktory habilitowanej. Była kuratorką wystaw feministycznych „Krzątaczki”, „HERstoria sztuki”, „Gastronomki”. Tworzy obiekty, instalacje, prace site-specific, wideo, prace w przestrzeni Internetu. Praktykuje sztukę partycypacyjną, empatię herstoryczną, działania postartystyczne.
Aleksandra Kujawska (ur. 1976) Bohaterka: Maria Curie-Skłodowska
Ukończyła Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Jeleniej Górze – Cieplicach o profilu szkło artystyczne w pracowni Władysława Czyszczonia. Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, dyplom na Wydziale Dziennikarstwa pod kierunkiem prof. Stanisława Lato. Absolwentka studiów magisterskich, podyplomowych i doktoranckich Katedry Szkła, Wydziału Ceramiki i Szkła Akademii Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu. Magisterium obroniła w pracowni Szkła użytkowego pod kierunkiem profesora Kazimierza Pawlaka. Później podjęła studia podyplomowe: Szkło w architekturze – specjalizacja witraż pod opieką profesora Ryszarda Więckowskiego. Następnie ukończyła Międzywydziałowe Studia Doktoranckie Akademii Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu. Obecnie artystka przygotowuje się do obrony pracy doktorskiej. Wzięła udział w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych i indywidualnych, m.in. w Paryżu, Londynie, Mediolanie, Luxemburgu, Wenecji, Sofii, Dreźnie, Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Łodzi, Gdyni i Poznaniu. Zdobywczyni nagród m.in.: 1 miejsce w Międzynarodowym Konkursie Sztuki Szkła: „Szklana Improwizacja”, 1 miejsce – Diament Meblarstwa, laureatka „Must Have 2020” Łodź Design, laureatka „Must Have 2021” Łódź Design Festiwal, Finalistka Konkursu „Dobry Wzór 2021” Instytutu Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie, laureatka – wyróżnienie specjalne Międzynarodowego Konkursu „Design Educated” 2021 w Niemczech.
Natalia Fundowicz (ur. 1991) Bohaterka: Maria Kwaśniewska
Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na Wydziale Malarstwa w pracowni prof. Adama Brinckena oraz pracowni rysunku prowadzonej przez dr. Rafała Borcza. W Roku 2014-2016 otrzymała stypendium Rektora dla najlepszych studentów. W swoich pracach artystka korzysta z bogatego zasobu różnych technik i sposobów ekspresji. Na obrazach prezentuje ślady po swojej podróży ku afirmacji życia. Afirmacji natury, kobiecości, ciała, macierzyństwa. To, co widzi, osadza na płaszczyznach z delikatnością i lekkością intensywnych, choć akwarelowych kolorów, starając się przy tym nie odbierać im ruchu. Na płótnach i na ścianach artystka tworzy mapy umieszczonych w stanie nieważkości barwnych znaków i metaforycznych form. Forma, o jakiej myśli i której poszukuje artystka, musi być, symulacją wewnętrznego przeżycia, jego synestezyjnym kształtem, który określa zamysł, kształtujący go następnie w dzieło. Dla Natalii Fundowicz ważny jest również sam proces tworzenia oraz jego nieoczywistość. Podejmowanie niektórych decyzji trwa godziny, dni, niektórych zaledwie sekundy, uzależniając końcowy efekt od gestu, chwilowego wybuchu. Jednakowoż raz podjęta decyzja, pozostaje na zawsze, nie da się jej przemalować, zmyć, poprawić. Tym charakteryzuje się technika wodna, której używa.
Maja Janczar (ur. 1995) Bohaterka: Wanda Rutkiewicz
Absolwentka Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie gdzie zrealizowała dyplom w pracowniach Jarosława Modzelewskiego i Jana Mioduszewskiego. Zajmuje się tworzeniem obrazów i obiektów, które podejmują temat wspólnoty wykluczającej rozgrywającej się często w polskich przestrzeniach domowych. Pracuje w zespole latającej galerii Sen o końcu. Wyróżniona na 45. Biennale Malarstwa „Bielska Jesień”, finalistka 19. edycji konkursu Artystyczna Podróż Hestii. Stypendystka Ministra Kultury, Sportu i Dziedzictwa Narodowego.
Katarzyna Garstka (ur. 1977) bohaterka: Helena Modrzejewska
Artystka o podwójnym, czesko-polskim obywatelstwie. Malarka i motiondesignerka tworząca również w przestrzeni cyfrowej oraz VR (virtual reality). Jej życie i twórczość rozpięte są między Warszawą a Ostravą, a ta geograficzna dwoistość i graniczność stają się również tematem i kontekstem jej sztuki. Edukację artystyczną rozpoczęła w czeskiej Ostrawie, gdzie w 1996 roku ukończyła średnią szkołę plastyczną. W 2004 obroniła dyplom magisterski z malarstwa na Uniwersytecie Zielonogórskim w pracowni prof. Ryszarda Woźniaka. W latach 1997-2002 studiowała na wydziale malarstwa Europejskiej Akademii Sztuk (European Academy of Arts) w Warszawie. Jej styl łączy tradycyjne malarstwo z najnowszymi technikami animacji. Często stosuje średniowieczną technikę malowania laserunkami, ale z wykorzystaniem współczesnych barwników. Czerpie z tradycji klasycznego malarstwa portretowego i pejzażowego, ale pogłębia je o psychologiczną hipotezę, w wyniku czego portret staje się w istocie manifestacją marzeń, snów i fantazji malowanych postaci. Bohaterami jej obrazów są przeważnie poddawane malarskiej psychoanalizie kobiety, które wspólnie tworzą przekonującą narrację herstory. Abstrakcyjna struktura i surrealistyczny pejzaż stapiają się z postacią, tworząc nieoczywiste tropy do jej interpretacji. Wszystko po to, żeby dotrzeć do esencji osobowości.
Anna Grzymała (ur. 1997) Bohaterka: Maria Czaplicka
Absolwentka Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Działa w grupie artystycznej “Dwie Osoby”, którą współtworzy z Julią Woronowicz. Autorka zbioru współczesnych baśni pod tytułem “Baśnie Ursynowskie”. Laureatka Nagrody Inicjatywy Entry. Zdobywczyni wyróżnień od redakcji “NN6T” i “Contemporary Lynx” oraz firmy “Royal Talens” w 10. edycji konkursu malarskiego Nowy Obraz/Nowe Spojrzenie organizowanego przez Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu. Finalistka 20. edycji konkursu Artystyczna Podróż Hestii, laureatka nagrody w postaci rezydencji w Międzynarodowym Laboratorium Kultury Sokołowsko.
Roksana Kularska-Król (ur. 1982) Bohaterka: Krystyna Skarbek
Dr sztuki, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi oraz Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Zajmuje się malarstwem, fotografią, wideo oraz ilustracją. Tworzy także projekcje do spektakli teatralnych. W swoich pracach porusza wątki związane z kobiecością. Inspiruje ją archetyp Wielkiej Matki. Stworzyła postać Królowej Nocy łączącą przeciwieństwa: super-bohaterkę i anty-bohaterkę w jednym.
W 2007 roku otrzymała nominację do nagrody na najlepszy dyplom roku ASP w Łodzi. W roku 2014 i 2022 otrzymała Stypendium Artystyczne Miasta Łodzi. Otrzymała dwukrotnie Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2017, 2020). Członkini grupy artystek Frakcja oraz Stowarzyszenia Sztuka i Dokumentacja.
Wraz z mężem Sebastianem tworzy duet artystyczny robosexi. Obszary ich działań to: obiekt, instalacja, wideo i performance.
Anna Mamica (ur. 1994) Bohaterka: Izabela Czartoryska
Absolwentka Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Jej twórczość skupia się na przedstawieniach motywu kobiety. Badając miejsce kobiety w kulturze i sztuce artystka eksploruje wizerunki kobiet na przestrzeni wieków. Inspirują ją wątki zaczerpnięte z historii malarstwa oraz współczesne trendy kultury popularnej. Można powiedzieć, że twórczość Anny Mamicy jest reinterpretacją prerafaelickiej kompilacji naturalizmu i archaizmu. Wierne i skrupulatne odtworzenie rzeczywistości łączy się w jej obrazach z fantastyką zdarzeń i kreowanych postaci. Połączenie figuracji z geometryzacją definiuje jej własny, unikalny i rozpoznawalny styl. Sztuka Anny Mamicy wyraża fascynację artystki kobiecym pięknem i majestatem.
Martyna Ścibior (ur. 1985) Bohaterka: Marta Karczewicz
Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na kierunku Sztuka Mediów. Dyplom „Etapy” zrealizowała w Pracowni Przestrzeni Malarskiej prof. Leona Tarasewicza i dr Pawła Susida w 2012 , aneks do dyplomu pt. „Psssy” w Pracowni Działań Przestrzennych prof. Mirosława Bałki. W 2013 roku zamieniła farby na resztki lakierów do paznokci. Lakiery może Artystce przekazać każdy. Jej abstrakcyjne malarstwo składające się z powtarzanego gestu nakładania lakieru na płótno, jakby na paznokcie, nawiązuje do dziergania, szydełkowania, czy wyszywania, do powtarzalnych, wymagających cierpliwości czynności wykonywanych zwyczajowo przez kobiety. Martyna Ścibior jest dwukrotną stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2014, 2020), laureatką Konkursu Gepperta (Wrocław 2013), Promocji Młodych (Legnica 2012), finalistką Talentów Trójki (Warszawa 2014). Jej prace znajdują się w kolekcjach PKO Banku Polskiego, Hotelu Europejskiego, Fundacji Rodziny Staraków.
ANNA HALAREWICZ (1983)
Bohaterka: Anna Henryka Pustowójtówna
Ceniona polska ilustratorka i malarka. Absolwentka wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych, mieszka i tworzy w Warszawie. Wystawiała swoje prace na wielu wystawach w Polsce i za granicą m. in. w Paryżu, Mediolanie i Londynie. Specjalizuje się w ilustracji mody. Jej drugą obok ilustracji modowej pasją jest malarstwo wielkoformatowe i tradycyjne techniki graficzne. W tworzonych przez nią portretach i sylwetkach dominuje kobiecość: silna, sensualna, mroczna, nieokiełznana.
Ilustratorka i projektantka. Studiowała Wzornictwo Przemysłowe na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie oraz ilustrację na Universität der Künste w Berlinie. W 2014 roku Ilustracje przeniosła na obiekty ceramiczne, tworząc pierwszy projekt OKO, którego premiera odbyła się podczas Designers Week w Tokio (2014). Od tamtej pory rodzina ceramicznych, ręcznie malowanych przedmiotów takich jak wazony, patery i talerze stopniowo się powiększa. Obiekty OKO, Teresa, Irena, Nana, Aniela, Aniela Mini i UCHO tworzą ceramiczną Rodzinę OKO. Przedmioty Konopackiej znajdują się w wielu kolekcjach prywatnych oraz w kolekcji designu Muzeum Narodowego w Krakowie.
Patrycja Nurkan (ur. 1988) Bohaterka: Ludwika Maria Gonzaga
Absolwentka socjologii na Uniwersytecie Łódzkim oraz Wydziału Tkaniny i Ubioru na Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi. Zajmuje się malarstwem olejnym i drukiem eksperymentalnym. Interesuje ją to, co powszechne, oczywiste. Media społecznościowe są częścią życia większości ludzi na świecie, publikowanie prywatnych zdjęć jest normą, nieodłącznym elementem życia społecznego. Zwykłe zdjęcie może kryć w sobie niesamowity przekaz. To dla artystki skarbiec informacji i inspiracji. Cyklami obrazów pt. „SELFIES” i „ BODY” chce zwrócić uwagę na znaczenie malarstwa, które nawet w dzisiejszych czasach, przepełnionych technologią i szybkością wymiany informacji, ma możliwości, by komunikować rzeczy ważne. Emocje, informacje, historie – wszystko zawarte w plamie farby.
Agata Nowicka
Bohaterka: Maria Zakrzewska, Ilustracja pochodzi z książki „W poszukiwaniu lepszego świata. 20 opowieści o postaciach nauki” wyd. Polska Akademia Nauk (2022)
Ilustratorka i rysowniczka komiksowa, autorka plakatów i okładek do książek. Rysowała między innymi dla Wysokich Obcasów, PANI i VOGUE, a także dla The New Yorker, TIME i The New York Times. Jej prace pojawiły się w American Illustration Book, Communication Arts Annual i TASCHEN Illustration Now!. Współpracowała jako kuratorka między innymi przy tworzeniu wystaw ILUSTRACJA PL 2010 i 2012, Where I Come From na berlińskim festiwalu Illustrative oraz Malarze Ilustracji w warszawskim Muzeum Sztuki Nowoczesnej.
Alex Urban(ur. 1978) Bohaterka: Aleksandra Piłsudska
Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Podstawowymi mediami Urban są malarstwo, rzeźba i fotografia. Wrocławska artystka ze sporą dezynwolturą podchodzi do podejmowanych w swoich pracach tematów cielesności, seksualności czy religii, pozwalając sobie niejednokrotnie na niewybredne skojarzenia czy wulgarne żarty. Jej prace pełne są osobliwych postaci i fantomów, które trudno jednoznacznie interpretować. Urban tworząc swoje charakterystyczne uniwersum z umiłowaniem posługuje się konwencją kiczu i odwołuje się do strefy sacrum. Stosowana wielokrotnie przez artystkę jaskrawa paleta barw odrealnia, wydawałoby się, banalnie proste sytuacje, które rozgrywają się na jej płótnach. Wyraziste kolory, przeniesione z wyobrażeń świata popkultury, nabierają w pracach Alex Urban toksycznego charakteru.
Anna Helena Szymborska (ur. 1982) Bohaterka: Elżbieta Zawadzka
Polska ilustratorka, rysowniczka komiksów, okładek, oraz postaci do gier. Absolwentka Projektowania Graficznego na Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Ogromną część jej zainteresowań stanowią psychologia głębi, mitologia, baśń, horror oraz fantastyka, a odzwierciedlenie tych motywów przebija przez całą jej twórczość. Jej prace były wielokrotnie publikowane i wystawiane w kraju oraz za granicą
Herstory – poznaj jej historię to seria podcastów, w których Anna Tatarska rozmawia ze swoimi gościniami m.in. o kobietach w biznesie, sztuce czy mediach. Wśród rozmówczyń prowadzącej znalazły się profesorka Dobrochna Kałwa, wiceprezeska, dyrektorka generalna A+E Networks CEE Izabella Wiley, aktorka, wokalistka i aktywistka na rzecz zdrowia kobiet Patricia Kazadi, Culture, Diversity & Inclusion Director CD PROJEKT RED Agnieszka Szamałek-Michalska, kierowniczka działu sztuki współczesnej DESA Unicum Anna Szynkarczuk wraz z Weroniką Jakubowską z działu projektów specjalnych oraz polska wioślarka, wicemistrzyni olimpijska, mistrzyni świata i Europy, Katarzyna Zillmann.
W pierwszym odcinku podcastu gościnią jest profesor Dobrochna Kałwa, historyczka specjalizująca się między innymi w historii mówionej i historii kobiet. Obecnie ciężko jest stwierdzić, kto może zdobyć serca dzisiejszego pokolenia. Uwspółcześniamy mentalność niektórych bohaterek i lubimy myśleć o nich jak o gwiazdach rocka. Dlaczego? Czy Maria Skłodowska-Curie jest przereklamowana i była wyrodną matką? Czy babcię, która stoi w kolejce w okresie wielkiego kryzysu lat osiemdziesiątych za cukierkami dla swoich wnucząt, można uznać za bohaterkę narodową? Dlaczego Maria Konopnicka odbiegała od wizerunku typowej “Matki Polki’? Na te oraz wiele innych pytań, odpowiedzi czekają już w najnowszym odcinku podcastu HERSTORY. Poznaj jej historię!
W drugim odcinku podcastu HERSTORY gościnią jest Izabella Wiley, SVP General Manager Poland & CEE w A+E Networks. Kiedy słyszymy hasło “Kobiety w mediach” odruchowo myślimy o tych kobietach, które widać na przykład na ekranie. Ale istnieje jeszcze cała osobna grupa takich Kobiet, które wyznaczają kierunek i ustanawiają standardy, ale jednocześnie pozostają poza blaskiem fleszy. Czy rola kobiety jako liderki znacznie różni się od tej męskiej? Czy ciężko jest przebić się kobiecie i wspinać po szczeblach kariery w dziedzinie powszechnie uznawanej za zdominowaną przez mężczyzn? Z jakimi trudnościami mierzą się kobiety w tej branży? Na te oraz wiele innych pytań, odpowiedzi czekają już w najnowszym odcinku podcastu HERSTORY. Poznaj jej historię!
W kolejnym odcinku podcastu HERSTORY gościnią jest Agnieszka Szamałek-Michalska, Culture and D&I Director w CD PROJEKT RED. Świat gier powszechnie uznawany jest za męski świat, ale to właśnie wiele kobiet przyczynia się do jego rozwoju. Na ile te stereotypy znajdują potwierdzenie w rzeczywistości? Czy ciężko jest odnaleźć się kobietom w tej branży? Z jakimi reakcjami ze strony innych muszą mierzyć się na co dzień? Na te oraz wiele innych pytań odpowiedzi czekają już w najnowszym odcinku podcastu HERSTORY. Poznaj jej historię!
W kolejnym odcinku podcastu HERSTORY gościnią jest Patricia Kazadi, aktorka, piosenkarka i aktywistka. Oprócz funkcjonowania w tej trudnej branży od środka, nasza gościni poruszy temat swojej choroby i jej wpływu na wiele aspektów swojego życia. Czy świat telewizji i mediów bardzo różni się od tego sprzed dwudziestu lat? Jak wyglądają początki w show biznesie dla młodej dziewczyny? Jak choroba wpływa na relacje z innymi – zarówno zawodowo, jak i prywatnie? Na te oraz wiele innych pytań, odpowiedzi czekają już w najnowszym odcinku podcastu HERSTORY. Poznaj jej historię!
Tym razem gościniami podcastu HERSTORY są przedstawicielki DESA Unicum, Anna Szynkarczuk, kierowniczka działu sztuki współczesnej oraz Weronika Jakubowska, koordynatorka aukcji charytatywnych. Gościnie porozmawiają o artystkach reprezentujących młode pokolenie, poruszając aspekt zacierania się granic między współczesnością a klasyką w sztuce. Oprócz tego gościnie opowiedzą o organizowanej przez DESA aukcji dzieł charytatywnych, która jest zwieńczeniem projektu HERSTORY. Czy kobietom łatwo było przedrzeć się przez skomplikowany świat sztuki i znaleźć tam swoje miejsce? Z jakimi przeciwnościami musiały się mierzyć? Czy ciężko było odgraniczyć artystkę od jej twórczości w oczach społeczeństwa? Na te oraz wiele innych pytań, odpowiedzi czekają już w najnowszym odcinku podcastu HERSTORY. Poznaj jej historię!
„Jak artystki odpowiadały na pytanie, jak godzą tworzenie sztuki z wychowaniem dzieci?” – odpowiada Anna Szynkarczuk, reprezentantka partnera projektu HERSTORY – DESA Unicum.
Zgadniecie, kto w dzieciństwie był wzorem dla Patrycji Kazadi?
